Sa Likod ng Diploma: Kuwento ng Pagbangon ni Rena
Nabuntis si Rena sa edad na labing-anim, isang pangyayaring ikinagulat at ikinahiya ng kanilang pamilya. Sa mata ng kanyang mga kapitbahay, siya ay isang huwarang kabataang naligaw ng landas. Ang dating batang masigla at punong-puno ng pag-asa ay naging tahimik at laging nakayuko. Hindi niya alam kung paano haharapin ang kinabukasan, ngunit mas lalo siyang naguluhan sa pag-ibig na nauwi sa hiwalayan. Walang ibang mapuntahan, umuwi siya sa kanilang probinsya habang pasan ang bigat ng kahihiyan. Sa pag-uwi, dala-dala niya ang sanggol na bunga ng mapait na karanasan, ngunit pagmamahal ang nangingibabaw sa kaniyang puso. Pinilit niyang bumangon muli, kahit na paulit-ulit siyang iniwasan at hinusgahan ng mga tao sa paligid. Para sa kanya, ang anak niya ay hindi kahihiyan kundi isang paalala ng pangakong kailangang tuparin. Muling nabuhay ang pagnanais niyang makapagtapos—ngayon ay hindi lamang para sa sarili, kundi para sa batang umaasa sa kanya.
Isang araw, buong tapang siyang pumunta sa paaralan upang humingi ng pagkakataong makabalik. Nagulat ang principal, ngunit mas lalong humanga sa determinasyon ni Rena na magpatuloy sa kabila ng kanyang sitwasyon. Bitbit ang anak sa likod ng eskwelahan tuwing klase, pinapadede habang nagbabasa ng libro, at palaging may dalang lampin at notebook sa bag. Madalas ay puyat siya sa gabi sa pag-aalaga, pero hindi niya ginagawang dahilan upang hindi pumasok. Naging inspirasyon siya sa ibang mag-aaral, pati na rin sa mga guro na unti-unting naantig sa kanyang dedikasyon. Lahat ng proyekto ay pinagpapaguran, lahat ng pagsusulit ay pinagpapawisan, at lahat ng araw ay pinupuno ng dasal. Siya rin ay naging aktibo sa mga gawain ng paaralan, dala ang anak kahit sa mga outreach program at seminar. Mas naging matatag si Rena habang lumilipas ang mga buwan, at bawat hakbang ay patungo sa pangarap. Sa kabila ng mabigat na responsibilidad bilang isang ina, naging modelo siya ng pagsisikap at pagpupunyagi. At hindi nagtagal, unti-unting nabuo muli ang kaniyang tiwala sa sarili.
Sa huling taon ng kaniyang senior high school, si Rena ay umani ng maraming matataas na parangal. Hindi naging madali ang lahat—may araw na wala siyang pamasahe, at may mga pagkakataong siya’y humihiram ng notebook sa kaklase. Ngunit hindi niya ginawang hadlang ang kakulangan sa materyal na bagay upang matuto. Araw-araw, dala niya ang anak na tila naging bahagi na rin ng kanilang silid-aralan. Ang mga guro ay salit-salit sa pag-alaga sa sanggol upang makasagot si Rena sa pagsusulit. Minsan ay napapaiyak na lamang siya sa isang tabi, ngunit muling tumatayo at ngumingiti para sa anak. Natutunan niyang maging matatag, maging matalino, at higit sa lahat, maging mapagmahal sa kabila ng pagsubok. Wala sa kanyang vocabulary ang salitang “suko,” dahil para sa kanya, ang bawat araw sa paaralan ay isang tagumpay. Isa siyang patunay na ang edukasyon ay hindi nasusukat sa edad o estado sa buhay. Sa halip, ito ay bunga ng tapang, pagmamahal, at pananampalataya.
Dumating ang araw ng pagtatapos. Nakaputi si Rena, may sablay sa balikat, at isang maliit na batang nakaupo sa kandungan habang pinakikinggan ang programa. Tahimik siyang nakaupo, ngunit sa loob-loob niya ay bumabalik ang lahat ng hirap at luha. Nang tawagin ang kaniyang pangalan bilang May Pinakamataas na Karangalan, lahat ay napatingin at napapalakpak. Unti-unting tumayo si Rena, bitbit ang anak, at tumulo ang luha habang tinatanggap ang medalya. Umakyat siya sa entablado hindi bilang isang estudyante lamang, kundi bilang isang ina, isang mandirigma, at isang bayani. Hawak ang mikropono, nilingon niya ang kanyang mga guro at kaklase. Ramdam sa bawat salita ang kabigat ng pinagdaanan. Lahat ay napatahimik—tila kahit ang hangin ay huminto upang makinig sa kanyang puso. At doon nagsimula ang kaniyang talumpati.
"Magandang araw po sa inyong lahat—sa ating butihing punong-guro, sa mga guro na nagsilbing gabay at ilaw, sa aking mga kamag-aral, at higit sa lahat, sa ating mga magulang na kahit papaano ay nagsakripisyo para marating natin ang araw na ito.
“Akala ko po, tapos na ang lahat nang ako’y nabuntis at iniwan,” ang panimulang linya ko habang nanginginig ang boses. “Pero hindi ko po piniling sumuko, dahil may isang munting nilalang na araw-araw na nagpapaalala sa akin kung bakit ko kailangang lumaban.” Humagulhol ang ilan sa mga guro at magulang sa paligid habang tuloy-tuloy akong nagsasalita. “Walang mas masakit pa po kaysa sa paghusgahan ng lipunan dahil sa pagkakamaling hindi mo lubos na naiintindihan.” Ngunit hindi ko po inilihim ang nangyari sa akin—ginawa ko po itong dahilan para bumangon at umangat. “Sa lahat po ng tumulong sa akin—mga guro, mga kaklase, at sa paaralan—maraming salamat. Hindi niyo alam kung paano niyo binuo muli ang isang wasak na pangarap.” Ang bawat araw na ako'y pinili ninyong unawain ay araw na nadagdagan ang tibay ko. Hindi po biro ang magdala ng anak sa eskwela habang hawak din ang lapis at papel. Ngunit heto po ako ngayon, hindi lang nagtapos—kundi nangunguna pa.
Lumuwas po ako noon sa Maynila dala ang pag-asang makakaahon. Pero ang kinasadlakan ko ay mas malalim pang butas ng kahirapan. Mula sa pagiging estudyante, naging kasambahay, naging tindera sa kalsada, naging ina. Sa murang edad, natutunan kong magpakahinog dahil hindi na ako ang una kong iniisip—kundi ang anak kong walang ibang sasandalan kundi ako. Gabi-gabi akong umiiyak habang pinapatulog ko siya sa sahig ng inuupahan naming kwarto. Isinumpa ko sa sarili ko, babalik ako sa eskwela. Kakapit sa kahit anong pag-asa, makabalik lang. Kaya nang makabalik ako sa aming baryo, sinimulan kong tuparin ang pangakong iyon, bitbit ang anak ko.
Bawat araw sa eskwelahan ay isang laban. Habang ang mga kaklase ko ay mga notebook ang bitbit, ako po ay may kasamang lampin, gatas, at yakap ng anak ko. Napakabigat pong maging ina at estudyante sa iisang katawan. Pero sa bawat pagod, may dahilan akong ngumiti—ang munting boses na bubulong ng “Mama” habang ako'y nagsusulat ng aralin. Walang yaya, walang baon, walang bagong uniporme—pero may matatag na paninindigan. Marami pong sandaling gusto ko nang tumigil. Pero sa tuwing makikita ko ang ngiti ng anak ko, sinasabi ng puso ko, “Laban, Rena.” Hanggang sa unti-unti, nakita kong may liwanag pa pala sa dulo. Hindi pala ako isinuko ng mundo. Pinanday lang ako ng panahon.
At ngayon, narito po ako sa inyong harapan. Isang batang ina. Isang estudyanteng minsang itinakwil ng pagkakataon, pero piniling bumangon. Hindi ko po ito pinangarap para lang sa akin. Pinangarap ko ito para sa anak kong si Eli, na ngayon ay nakaupo sa harap at hawak-hawak ang luma niyang laruan. Gusto kong makita niyang kahit may pagkakamali ang ina niya, may karapatang mangarap at magtagumpay. Gusto kong paglaki niya, marinig niya ang kwento ko at sabihin niyang, “Ang nanay ko, bayani ko.”
Sa aking mga guro, salamat po. Lalo na kay Gng. Salceda—kayo po ang unang tumingin sa akin na may pag-asa, hindi panghuhusga. Sa bawat lihim na abot ng gatas, yakap, at pang-unawa, hindi ko po makakalimutan ang kabutihan ninyo. Sa mga kaklase kong tinanggap ako, kahit may dalang sanggol, maraming salamat. Sa aking ina at ama, alam kong masakit ang nangyari, pero salamat po sa pagtanggap. Hindi ko po pinangarap ito, pero tinanggap ko. At ngayon, pinagsisikapan kong bumawi.
Ang medalya pong ito, ang diploma pong ito—hindi lang po para sa akin. Ito po ay para sa lahat ng inang bumangon, para sa mga anak na naging inspirasyon, at para sa mga taong naniwalang hindi pa huli ang lahat.
At sa huli, gusto kong sabihin… “Anak, ito ang unang medalya natin. Hindi ito huli.”
“Ang diploma pong ito ay hindi lang para sa akin, kundi para sa anak kong matututo ring mangarap balang araw.”
Maraming salamat po, at mabuhay ang bawat pusong lumalaban!"
Tumayo ang buong audience at sabay-sabay na nagpalakpakan. Lumapit ang principal at niyakap si Rena ng mahigpit, habang ang anak niya ay ngumiti at kumaway sa mga tao. Marami ang lumapit sa kanya upang bumati, at halos lahat ay umiiyak pa rin sa matinding emosyon. Mula sa pagiging tampulan ng tsismis, ngayon siya ay naging huwarang kabataan. Hindi naging madali ang lahat, ngunit ang kanyang tagumpay ay isang paalala na hindi hadlang ang kahapon sa pag-abot ng bukas. Uuwi siya sa kanilang tahanan, hindi na lamang bilang si Rena na dating naligaw, kundi bilang Rena na naging ilaw para sa marami. Ang kanyang kwento ay muling uukit ng pag-asa sa mga tulad niyang minsang nawala sa landas. Sa bawat yapak niya palabas ng entablado, dala niya ang dignidad at karangalang pinaghirapan. At sa kanyang mga mata, makikita ang sinag ng isang inang muling bumangon at nagtagumpay.
No comments:
Post a Comment